ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد: سینمای ارمنستان (به ارمنی: Հայկական կինո) در تاریخ ۱۶ آوریل ۱۹۲۳ ایجاد شد. در آن روز با یک فرمان دولتی، کمیته دولتی سینمای ارمنی تشکیل شد.
سینماهای جمهوری سابق اتحاد شوروی اگرچه دارای بودجه فرهنگ عمومی بودند، اما به دلیل فضای بسته و اختناق مرسوم دولت کمونیستی؛ آنچنان در سینما پیشرو و پیشگام نبودند. با این حال ارمنستان نسبت به دیگر جمهوری‌ها از دو منظر در زمینهٔ سینما رشد داشته‌است:
اول اینکه استودیوهای دولتی برای ساخت و سازهای سینمایی بسیار زود در این سرزمین سرو شکل گرفت و دیگر آنکه استعدادهای نابی از دل سینمای ارمنستان قد علم کردند که تا پایان کار سیستم حکومت کمونیستی توانسته‌اند کارکنند.
در ماه مارس ۱۹۲۴ نخستین استودیوی فیلم ارمنی به نام آرمن‌فیلم (به ارمنی: Հայֆիլմ) در ایروان بنیاد شد و کار خود را با یک فیلم مستند به نام «ارمنستان شوروی» (۱۹۲۴) آغاز کرد. ناموس (۱۹۲۵) به کارگردانی هامو بیک-نازاریان اولین فیلم صامت و سیاه و سفید ارمنی بود. داستان این فیلم بر پایهٔ نمایش‌نامه‌ای از آلکساندر شیروانزاده در مورد ناکامی‌های دو دلداده است. این دو در کودکی توسط خانواده‌شان نامزد شده بودند ولی به خاطر بی‌ناموسی دختر، پدرش او را به عقد شخص دیگری درآورد. نخستین فیلم صدادار نیز پِپو نام داشت که در سال ۱۹۳۵ توسط هامو بیک-نازاریان ساخته شد.
در زمان اتحاد جماهیر شوروی، کارگردانان ارمنی اجازه پرداختن به موضوع نسل‌کشی ارمنی‌ها را نداشتند. ناهاپِت، محصول سال ۱۹۷۷، اولین فیلم ارمنی بود که به نسل‌کشی ارمنی‌ها پرداخت. بین سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۰ خبری از تولید و ساخت ساز داستانی نبود اما با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم کم‌کم تولیداتی مستند و گزارشی توسط آرمن فیلم ساخته شد. در دهه ۶۰ اما با ظهور سرگئی پاراجانف، سینمای ارمنستان نه تنها جانی تازه گرفت بلکه آثار او باعث گردید سینمای این کشور جهانی بشود. از هم نسلان سرگئی پاراجانف که به نوعی سینمای ارمنستان را بین دهه‌های ۶۰ تا ۸۰ میلادی راهبری می‌کردند، هنریک مالیان؛ فرونزه دولاتیان و نسل بعدی افرادی مانند آرتاوازد پلشیان و ادموند کئوسیان قابل ذکرند.
چند تن از کارگردانان مهم ارمنی عبارتند از:
• هامو بیک-نازاریان
• سرگئی پاراجانوف (۱۹۲۴–۱۹۹۰) (با فیلم رنگ انار)
• میخائیل وارطانوف
• آرتاوازد پلشیان
• هنریک مالیان (۱۹۲۵–۱۹۸۸) (با فیلم ناهپت)
• لوون مکردجیان
• فرونزه دولاتیان (۱۹۲۷–۱۹۹۷)
• آرتاوازد پلشیان
• آتوم اگویان
انتهای پیام/ عکس از: /upload.wikimedia.org
محمد حسن اسدی طاری
