احمد جعفری چمازکتی*

پیشرفت در فناوری رسانه ای و اضافه شدن شماری از سبک های خبری، پیچیدگی فعالیت در حوزه ارتباطات را دوچندان کرده است. قبل ازورود رسانه ها به فضای مجازی، رسانه های مکتوب شامل روزنامه ها، هفته نامه ها و مجلات در مواجهه با اعتراض مخاطبان خود، آمادگی آن را داشتند تا براساس قانون مطبوعات، نسبت به درج تکذیبیه اقدام کنند.

انقلاب در فناوری اطلاعات و بهره گیری رسانه ها از این ابزار و ورود آنان به فضای سایبر، این آمادگی را به پایگاههای خبری داد تا ضمن افزودن به شمار مخاطبان، حوزه نفوذ خود را تا دروازه های سیاست داخلی و بین المللی افزایش دهند.

در وضعیت جدید، رسانه ها دیگر “رویداد مدار” نیستند. بلکه سیاست های خبری آنان به “فرایند مداری” تغییر جهت داده است. یعنی رسانه ها به انتشار صرف رویداد بسنده نکرده بلکه با استفاده از تحلیل و تفسیر پیرامون آن رویداد، چشم انداز رخداد مورد نظر را برای مخاطبان خود ترسیم می کنند.

فقدان احزاب و تشکل های سیاسی در جامعه، این فرصت را فراروی اصحاب رسانه ها قرار می دهد تا رهبری فکری و سیاسی مخاطبان خود را در دست بگیرند. در همین زمان است که مساله ” اقناع ” افکار عمومی ( با پیش فرض تعهد سیاسی ) بیش از پیش در دستور کار رسانه ای قرار می گیرد.

وقتی رسانه ای در این حوزه فعال شد، توجه خاصی به اخبار رقیب دارد. خبرهایی که این رسانه ها از حوزه رقیب خود منتشر می کنند ، دارای ” سابقه خبر” ی است که این سابقه در واقع ماشه شلیک ماشین جنگ روانی به جبهه رقیب است.

 سلسله گزارش ها، تحلیل و تفسیر پیرامون حتی یک خبر کوتاه و بعضا غیر موثق از رقیب، کارکرد ماشین جنگ روانی این رسانه ها است.

شکل کار به این گونه است که با طراحی یک جدول خبری که دارای مقطع زمانی خاص است، انواع کار خبری شامل مصاحبه، گزارش، تحلیل، تفسیر و… پیرامون یک رویداد خبری صورت می گیرد. مخاصبان در یک دوره زمانی – به عنوان مثال یک ماه – در معرض انواع تولیدات خبری از یک شخص یا یک جریان سیاسی قرار می گیرند ومداومت و تکرار ادعاها در مورد سوژه مورد نظر مخاطبان را تحت تاثیر قرار می دهد. این تاثیرات در واقع خروجی مورد نظر رسانه هایی است که در این حوزه فعال هستند.

در این نوع از فعالیت خبری درصدی از اخبار ارایه شده غیر موثق، پیشداوری و گمانه زنی است، اما وقتی در تیراژ وسیعی از تولیدات قرار می گیرد، به چشم نمی آید. ارسال ” تکذیبیه” در این نوع از فعالیت رسانه ای نه تنها چاره ساز نیست، بلکه فرصت مجدد به رسانه مورد نظر را می دهد تا ادعاهای جدیدی را در پاسخ به تکذیبیه مطرح سازد. ضمن اینکه فاصله انتشار خبر و ثبت آن در موتورهای جست و جو چند ثانیه است.

در عصر حاضر حتی درخواست حذف خبر از خروجی رسانه ها نیز چاره کار نیست. زیرا این خبر به سرعت در موتورهای جست و جو ثبت شده و هر لحظه در دسترس کاربران اینترنت قرار می گیرد.

در دوره حاضر از فعالیت رسانه ای، عنصر” تکذیبیه” نه تنها تهدید نیست، بلکه می تواند یک فرصت برای رسانه ها باشد. در همین پیوند است که رسانه های فرایند مدار از عنصر تکذیبیه به عنوان حلقه وصل جنگ روانی استفاده برده و مقطع جدید از فعالیت ها هدفمند خود را کلید می زنند.

*روزنامه نگار و متخصص علوم ارتباطات

انتهای پیام/