شهر ایده آل و آرمانی

هوشنگ سلیمانی میگونی

شهر ایده آل نمادی از یک واقعیت آرمانی و بدون کاستی است. همچنین می‌تواند نمایانگر حقیقتی دست نیافتنی باشد. از افلاطون به ‌عنوان نخستین فیلسوف آرمان‌گرای اندیشهً غرب نام می‌برند. درواقع آرمان شهر با مفهوم ایده افلاطون هماهنگی کامل دارد. این اندیشهٔ وی را می‌توان در رساله جمهوریش یافت. در رساله جمهوری، افلاطون سیاست را به عرصه‌های گسترده تری همچون دولت و قانون اساسی بسط می‌دهد. افلاطون خطوط اصلی که برای سازماندهی یک شهر آرمانی لازم است را به تصویر می‌کشد. به همین سبب از وی به‌عنوان بنیانگذار این اندیشه نام برده می‌شود.

شهر ایده ال در میان چهار راهی بین خیالات و تجربیات ایستاده است. این مکان جایی است که عقل، زندگی معمولی را دوباره سازی کرده و به جامعه ای هماهنگ تبدیل می کند. اینجا مکانی واقعی است که می تواند هرچیزی را که ناقص به نظر می آید، با یافتن عوامل مؤثر در فعالیتهای گذشته تغییر داده یا تصحیح کند. شهر ایده ال در نظر دارد تا تفکر واقع بینانه را به اندازه‌ای ایجاد کند تا شهروندان هم نفر به نفر و هم در بطن جامعه مدنی به سوی بهتر شدن پیش روند. فراتر از این، شهر ایده ال به دنبال توسعه بیشتر اسکان مردم در محدوده زمان، قومیت، جنسیت، سیاست، اقتصاد، فرهنگ، رسوم و مکان می باشد.

امروزه شهرنشینی به عنوان یک پدیده اجتماعی از ضروریات زندگی محسوب می‌شود. شهروندان عموما با سلایق مختلف در جامعه شهری به فعالیت می‌پردازند. با گسترش روند شهر‌نشینی و مهاجرت از شهر‌ها و روستا‌های کوچک به شهر‌های بزرگ، مشکلات عدیده‌ای در حوزه‌های مختلف به خصوص فرهنگی و اجتماعی به وجود آمده که یکی از عوامل بروز آن عدم شناخت کافی افراد جامعه از فرهنگ شهرنشینی و حقوق شهروندی است.

هنگامی که انسان‌ها در جوامع کوچک‌تر و محدود‌تر زندگی می‌کنند، طبعاً از مشکلات کمتری نسبت به وقتی که در جوامع بزرگ‌تر هستند، برخوردارند. در جوامع کوچک‌تر، شناخت افراد از یکدیگر بیشتر است و بواسطه احترامی که میان آنها وجود دارد، قوانین نیز بهتر و سهل‌تر اجرا می‌شود. به هر حال جدا از عوامل مهاجرت از روستاها به شهرهای بزرگ که در این بحث نمی گنجد، ولی می‌تواند دارای اهمیت فراوانی باشد، افراد با ورود به شهرهای بزرگ، دیگر مانند محیطی که قبلاً در آن قرار داشتند، محدود نیستند و آزادی عمل بیشتری دارند که همین امر می‌تواند زمینه‌های بروز نابهنجاری‌ها و آسیب‌‌های اجتماعی را فراهم نماید. لذا در شهرهای بزرگ هر روز می‌توان از طریق رسانه‌ها به خصوص روزنامه‌ها در صفحات حوادث، نمونه‌ای از این گونه آسیب‌ها را مشاهده نمود.

با توجه به این‌که انسان‌ موجودی اجتماعی است و زندگی اجتماعی مستلزم وجود روابط حقوقی بین افراد و گروه‌های مختلف جامعه می‌باشد، می‌بایست این روابط اجتماعی تحت نظم و قاعده‌ای درآید. چراکه، در صورت عدم وجود نظم و ضوابط در جامعه، زور، اجحاف و تزویر بر روابط بین افراد حاکم شده و این موضوع موجب ایجاد هرج و مرج و نابسامانی خواهد شد.

اگر جامعه‌ای می‌خواهد که قانون‌شکنی و اعمال خلاف مقررات به عنوان یک پدیده زشت و نامطلوب به نسل آینده منتقل نگردد و به عنوان میراث فرهنگی نادرست، آیندگان را رنج ندهد، ضروری است که با برنامه‌های خاص زمینه‌های قانونمندی را در جامعه فراهم آورد.

قوانین و مقررات که تداعی‌کننده چگونگی روابط میان افراد جامعه است، می‌تواند با توجه به شرایط زمانی تغییر و اصلاح گردد. این قوانین که با عنوان حقوق شهروندی در جوامع متداول است، می‌بایست توسط شهروندان مورد مطالعه قرار گیرد تا هر یک از آنها با حقوق و وظایف خود در مقابل دیگران آشنا و نسبت به انجام آن اهتمام ورزند.

رعایت قانون و تعهدات اجتماعی در هر جامعه‌ای سبب ایجاد استحکام و ثبات در مناسبات و روابط اجتماعی بین فردی و برقراری آرامش و احساس امنیت در آن جامعه می‌شود و رعایت قانون به عنوان یک ارزش و هنجار اجتماعی، یکی از ستون‌های اصلی فرهنگ عمومی است.

در کنار وضع و تدوین و به روز نمودن این قوانین توسط مراکز قانونگذاری، دستگاه‌ها و سازمان های متولی اجرای آن نیز می‌باید نسبت به نهادینه کردن فرهنگ شهرنشینی و حقوق شهروندی و تعمیق، گسترش، آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی به‌موقع، جامع و کامل آن به افراد جامعه از طریق چاپ کتاب، بروشور و همچنین وسایل ارتباط جمعی از جمله صدا و سیما، روزنامه‌ها و… اقدام کنند.

زندگی در شهرهای بزرگ، نیازمند دارا بودن مجموعه ای شرایط از جمله رعایت و احترام به حقوق دیگران به عنوان یکی از اصول اولیه شهرنشینی است.

متأسفانه با وجود آگاهی از این موضوع مهم و ضروری، باز هم شاهد تضییع حقوق توسط برخی از افراد جامعه هستیم که نمونه‌های بسیاری از این دست به خصوص در کلانشهر تهران به وفور یافت می‌شود.

همچنین به دلیل افزایش تولید وسایل نقلیه در داخل کشور و همچنین روند رو به رشد واردات خودرو به کشور و در کنار آن حرکت کند طرح فرسوده کردن خودروها به خصوص در شهر تهران، موجب شده هر روز سطح خیابان‌ها بیشتر به اشغال وسایل نقلیه(خودرو و موتورسیکلت) درآید و تردد عابران پیاده با مشکل روبرو شود.

انتهای پیام/