هوشنگ سلیمانی میگونی

یکی از چالش های فراروی انسان در دنیای امروز، احساس بهزیستی و شادمانی است، چرا که با وجود پیشرفت های چشمگیر در فناوری و تأمین آسایش انسان، احساس شادمانی وی افزایش نیافته است. شادمانی و رضایت مردم از زندگی به عنوان یکی از شاخص های توسعه مطرح است.

دکتر علی نوری در وبلاگ جامعه شناسان جوان نوشته است: بین شادی و زندگی رابطه مستقیمی وجود دارد. یعنی کسی که در ظاهر و باطن شاد است، چهره ای گشاده دارد، امیدواری، پویایی و تفکر منطقی بر وجودش حکمفرماست. شادی، تصمیم گیری را برای او آسان می سازد و تلاش و قدرت بهره مندی از فکر و عقل را برای او راحت تر می نماید. چنین انسانی، زمین را بر خود تنگ نمی بیند، در کوچه باغ زندگی او از بن بست خبری نیست؛ در نتیجه از زندگی کردن لذت می برد و وجودش برای خود و دیگران ارزشمند می گردد.

زیبایی شناسی بصری از جمله این عوامل است که نقش آن در افزایش نشاط اجتماعی انکار ناپذیر است. این زیبایی شناسی بصری در سطح جامعه در بافت شهری و شهر نشیتی خود را آشکار می کند. و از عوامل مهم در زيبايي شهرها، استفاده و به كارگيري از نماد فرهنگ، هنر و تمدن ايراني اسلامي است كه مي­ بايست در طراحي و معماري شهري لحاظ و رعايت  شود. متأسفانه امروزه در طراحي و معماري ساختمان­ ها ي شهري، بيشتر الگوها و نمادهاي غربي به چشم مي­ خورد كه رسيدگي به اين موضوع از وظايف مسؤولين فرهنگي كشور است تا با آن برخورد مناسب شود. معماري و فضاي شهري نشان دهنده ارزش­ ها و باورهاي يك قوم و ملت است. نسبت دادن صفات فرهنگي به معماري يك ملت، بيان­ كننده هويت آن قوم است. بنابراين درك روحيه فرهنگي جامعه و متغيرهاي فرهنگي بايد در برنامه ­ريزي­ هاي شهري مورد توجه قرار گيرد و موضوع ضوابط و مقررات شهرسازي از منظر فرهنگي مجدداً مورد بازنگري قرار بگيرد و رسانه ­هاي همگاني با طرح موضوع مي ­توانند كمك ­هاي فراواني در اين خصوص ارايه دهند. بخشي از هويت شهر و شهروندان حاصل كاركرد نشانه ­هاي معماري است. هويت بصري شهر با نمادهاي آن شناخته می شود. نمادهاي ويژه ای كه با ديدن آن ويژگي­هاي يك شهر تداعي مي ­شود و حس تعلق شهروندان به شهر از طريق اين نمادها تقويت مي ­شود. استفاده از نمادهاي مذهبي و ملي در طراحي شهري بايد مد نظر باشد كه اين موضوع توجه بيشتر دست ­اندركاران را طلب مي ­كند.

این در حالیست که در تهران علاوه بر طراحي و به كارگيري از نماد و سبك ­هاي غربي در معماري شهري، چيدمان و جانمايي تابلوهاي تبليغاتي به خصوص تابلوهاي سر در ساختمان ­ها شامل ادارات و سازمان­ هاي دولتي،‌ شركت­ هاي خصوصي، مغازه ­ها و … وضعيت مناسبي را شاهد نيستيم و برخي افراد بر اساس سليقه و نظر شخصي اقدام به طراحي تابلوها مي­ كنند و اين مورد موجب به وجود آمدن بي­ نظمي در محيط شهري شده است. در كنار طراحي و جانمايي نامناسب تابلوهاي سر در ساختمان­ ها، بكارگيري و استفاده از كلمات و واژه­ هاي بيگانه است كه با فرهنگ ما همخواني ندارد.

علاوه بر ساختار شهری محیط زیبا و مدرن و تمیز  نیز در این میان بی تاثیر نیست. از ديد روان­شناسان اين تغيير و جابجايي باعث تقويت و شادي روحيه افراد جامعه مي ­شود. در كنار تغيير چيدمان، استفاده از رنگ­هاي شاد و آرامش ­بخش نيز مي ­تواند بسيار مؤثر و مثمرثمر باشد و اين دو مورد (طراحي مناسب و رنگ) لازم و ملزوم يكديگرند. بنابراين هنگامي كه در محيط زندگي­مان شامل خانه و محل كار با يك طراحي مناسب و زيبا روبرو می ­شويم، حس خوبي به ما دست مي ­دهد و احساس آرامش مي­ كنيم.

مواردي كه ذكر شد فقط مختص خانه و محل كار نيست بلكه مي ­بايست اين موضوع نيز در طراحي معابر و سطح شهرها كه محل تردد افراد جامعه است و به عنوان نماد فرهنگ و تمدن هر كشوري محسوب مي­ شود، لحاظ گردد. احساس فرد نسبت به محيط زندگي خود به عنوان يكي از دلايل و عوامل اصلي در رفتارهاي او عمل مي ­كند. فضاي شهري اثر مهمي بر رضايت فرد از زندگي و احساس تعلق به محيط و در نتيجه افزايش سطح مشاركت اجتماعي مي­ گذارد و نتايج پژوهش ­ها نشان داده است كه رضايت از محله و محيط در ميزان مشاركت و تقويت هويت شهري مؤثر است. بنابراين مي­ بايست در طراحي فضاهاي شهري، آرامش روحي و بهداشت و رواني فرد و جامعه و انتظارات آنها به عنوان متغيري مهم مورد ملاحظه برنامه ­ريزان شهري قرار گيرد. اگر كشوري به خصوص پايتخت و شهرهاي بزرگ آن از آشفتگي و طراحي نامناسب برخوردار باشد؛ مي ­تواند اثري سوء بر روحيه افراد جامعه داشته باشد. فضاي مناسب شهري يكي از عوامل مهم جذب توريسم و توسعه صنعت گردشگري در كشورهاست؛ چراكه صنعت گردشگري يكي از مؤلفه ­هاي توسعه و پيشرفت هر جامعه­ ي محسوب و موجب رونق اقتصادي و كم شدن نرخ بيكاري مي­ گردد.

مواردي همچون چيدمان مبلمان شهري، توسعه فضاهاي سبز، جانمايي مناسب تابلوها و بيلبوردهاي تبليغاتي، معماري و تابلوهاي سر در ساختمان ­ها از جمله عواملي هستند كه مي ­تواند در زيبايي فضاي شهري تأثير بسزايي داشته باشد.

انتهای پیام/