نشاط اجتماعی شهروندان در گرو چیست؟
هوشنگ سلیمانی میگونی
یکی از چالش های فراروی انسان در دنیای امروز، احساس بهزیستی و شادمانی است، چرا که با وجود پیشرفت های چشمگیر در فناوری و تأمین آسایش انسان، احساس شادمانی وی افزایش نیافته است. شادمانی و رضایت مردم از زندگی به عنوان یکی از شاخص های توسعه مطرح است.
دکتر علی نوری در وبلاگ جامعه شناسان جوان نوشته است: بین شادی و زندگی رابطه مستقیمی وجود دارد. یعنی کسی که در ظاهر و باطن شاد است، چهره ای گشاده دارد، امیدواری، پویایی و تفکر منطقی بر وجودش حکمفرماست. شادی، تصمیم گیری را برای او آسان می سازد و تلاش و قدرت بهره مندی از فکر و عقل را برای او راحت تر می نماید. چنین انسانی، زمین را بر خود تنگ نمی بیند، در کوچه باغ زندگی او از بن بست خبری نیست؛ در نتیجه از زندگی کردن لذت می برد و وجودش برای خود و دیگران ارزشمند می گردد.
زیبایی شناسی بصری از جمله این عوامل است که نقش آن در افزایش نشاط اجتماعی انکار ناپذیر است. این زیبایی شناسی بصری در سطح جامعه در بافت شهری و شهر نشیتی خود را آشکار می کند. و از عوامل مهم در زیبایی شهرها، استفاده و به کارگیری از نماد فرهنگ، هنر و تمدن ایرانی اسلامی است که می بایست در طراحی و معماری شهری لحاظ و رعایت شود. متأسفانه امروزه در طراحی و معماری ساختمان ها ی شهری، بیشتر الگوها و نمادهای غربی به چشم می خورد که رسیدگی به این موضوع از وظایف مسؤولین فرهنگی کشور است تا با آن برخورد مناسب شود. معماری و فضای شهری نشان دهنده ارزش ها و باورهای یک قوم و ملت است. نسبت دادن صفات فرهنگی به معماری یک ملت، بیان کننده هویت آن قوم است. بنابراین درک روحیه فرهنگی جامعه و متغیرهای فرهنگی باید در برنامه ریزی های شهری مورد توجه قرار گیرد و موضوع ضوابط و مقررات شهرسازی از منظر فرهنگی مجدداً مورد بازنگری قرار بگیرد و رسانه های همگانی با طرح موضوع می توانند کمک های فراوانی در این خصوص ارایه دهند. بخشی از هویت شهر و شهروندان حاصل کارکرد نشانه های معماری است. هویت بصری شهر با نمادهای آن شناخته می شود. نمادهای ویژه ای که با دیدن آن ویژگیهای یک شهر تداعی می شود و حس تعلق شهروندان به شهر از طریق این نمادها تقویت می شود. استفاده از نمادهای مذهبی و ملی در طراحی شهری باید مد نظر باشد که این موضوع توجه بیشتر دست اندرکاران را طلب می کند.
این در حالیست که در تهران علاوه بر طراحی و به کارگیری از نماد و سبک های غربی در معماری شهری، چیدمان و جانمایی تابلوهای تبلیغاتی به خصوص تابلوهای سر در ساختمان ها شامل ادارات و سازمان های دولتی، شرکت های خصوصی، مغازه ها و … وضعیت مناسبی را شاهد نیستیم و برخی افراد بر اساس سلیقه و نظر شخصی اقدام به طراحی تابلوها می کنند و این مورد موجب به وجود آمدن بی نظمی در محیط شهری شده است. در کنار طراحی و جانمایی نامناسب تابلوهای سر در ساختمان ها، بکارگیری و استفاده از کلمات و واژه های بیگانه است که با فرهنگ ما همخوانی ندارد.
علاوه بر ساختار شهری محیط زیبا و مدرن و تمیز نیز در این میان بی تاثیر نیست. از دید روانشناسان این تغییر و جابجایی باعث تقویت و شادی روحیه افراد جامعه می شود. در کنار تغییر چیدمان، استفاده از رنگهای شاد و آرامش بخش نیز می تواند بسیار مؤثر و مثمرثمر باشد و این دو مورد (طراحی مناسب و رنگ) لازم و ملزوم یکدیگرند. بنابراین هنگامی که در محیط زندگیمان شامل خانه و محل کار با یک طراحی مناسب و زیبا روبرو می شویم، حس خوبی به ما دست می دهد و احساس آرامش می کنیم.
مواردی که ذکر شد فقط مختص خانه و محل کار نیست بلکه می بایست این موضوع نیز در طراحی معابر و سطح شهرها که محل تردد افراد جامعه است و به عنوان نماد فرهنگ و تمدن هر کشوری محسوب می شود، لحاظ گردد. احساس فرد نسبت به محیط زندگی خود به عنوان یکی از دلایل و عوامل اصلی در رفتارهای او عمل می کند. فضای شهری اثر مهمی بر رضایت فرد از زندگی و احساس تعلق به محیط و در نتیجه افزایش سطح مشارکت اجتماعی می گذارد و نتایج پژوهش ها نشان داده است که رضایت از محله و محیط در میزان مشارکت و تقویت هویت شهری مؤثر است. بنابراین می بایست در طراحی فضاهای شهری، آرامش روحی و بهداشت و روانی فرد و جامعه و انتظارات آنها به عنوان متغیری مهم مورد ملاحظه برنامه ریزان شهری قرار گیرد. اگر کشوری به خصوص پایتخت و شهرهای بزرگ آن از آشفتگی و طراحی نامناسب برخوردار باشد؛ می تواند اثری سوء بر روحیه افراد جامعه داشته باشد. فضای مناسب شهری یکی از عوامل مهم جذب توریسم و توسعه صنعت گردشگری در کشورهاست؛ چراکه صنعت گردشگری یکی از مؤلفه های توسعه و پیشرفت هر جامعه ی محسوب و موجب رونق اقتصادی و کم شدن نرخ بیکاری می گردد.
مواردی همچون چیدمان مبلمان شهری، توسعه فضاهای سبز، جانمایی مناسب تابلوها و بیلبوردهای تبلیغاتی، معماری و تابلوهای سر در ساختمان ها از جمله عواملی هستند که می تواند در زیبایی فضای شهری تأثیر بسزایی داشته باشد.
انتهای پیام/
