در دنياي رسانه، عده اي هستند كه فقط كار ضبط صوت را انجام مي دهند يعني فقط حمل كننده ضبط صوت و پياده كننده صداهاي ضبط شده اند. اين عده نه سوالي براي پرسيدن دارند و نه آنقدر به مسائل حوزه خبري اشراف دارند كه بتوانند مصاحبه شونده را به چالش بكشانند.
اين روزها اين عده در كسوت خبرنگاري بروز و ظهور كرده اند و بخشي از جامعه خبري نيز اين عده را به رسميت شناخته اند. مرحوم صابري فومني(گل آقا) همواره بر اين مرز بندي بين ‘خبر بيار’ و ‘خبرنگار ‘ تفاوت قائل بود و اين واژه در ادبيات علوم ارتباطات نيز ماهیت كاربردي دارد.
اين خبربيارها اين روزها چپ چيني را هم فرا گرفته اند و يكي از خصلت هاي كاري آنها اين شده است كه بر روي سايت هاي خبري، اخبار توليد خبرنگاران را در گوشه چپ مي چينند و گاهي اين اخبار نيز مصادره به مطلوب مي شود.
اما در فضاي جديد اطلاع رساني،خبرنگاري برخط يا آنلاين، خبربيار را با چالش روبرو كرده است، زیرا شهروندان خود به خود به واسطه توسعه شبكه هاي اجتماعي تبديل به خبرنگار شهروند يا خبرنگار آنلاين مي شوند و ديگر جامعه اطلاع رساني نيازي به خبر بيار ندارد. تب انتشار مطلب در بين نسل نوين مخاطبان شبكه هاي اجتماعي آنقدر سرعت بالايي دارد كه اين سرعت جاي صحت را گرفته است و اين جدال تاريخي در حال استحاله شدن بين سرعت و صحت است.
با اين شبكه هاي اجتماعي ديگر نظريه ‘مرگ مولف ‘ رولان بارت كارايي ندارد و تنها خبربيار در عالم اطلاع رساني دچار اين خود مرگي خواهد شد. از اين رو مخاطب مولف زمينه ساز تكثير معنا در عنصر خبر مي شود و خبربيار نه توان مخاطب بودن را خواهد داشت و نه توان مولف شدن را، به همين دليل چاره اي جز خودحذفي نخواهد داشت.
با ورود شبكه هاي اجتماعي به عرصه اطلاع رساني علم شناخت خبر دچار دگرمعنايي شده است و ديگر نه روابط عمومي و نه خبربيار توان ايستايي در برابر انتشار خبر را دارند چرا كه برگ برنده دست شهروند خبرنگاري است كه از عنصر تازه شناخته شده ‘حضور ‘ در رخدادها بهره مي گيرد. بنابراین در عصر اطلاع رساني شبكه اي تنها كسي كه خبرنگار است در ميدان باقي مي ماند و خبربيار به دليل قدرت نداشتن تحليل از گردونه پيشيابي هاي خبري باز خواهد ماند.
در حوزه خبرنگاري، مخاطب مجموعه اي مستقل و مجزا از واقعيت تلقي نمي شود و اما در حوزه خبربياري به دليل شناخت نداشتن از علوم ارتباطي، زبان به منزله يك نظام با زبان به عنوان مجموعهاي از سخن ها تفاوت پيدا مي كند. پس مي توان به اين نتيجه رسيد كه خبرنگار در حوزه اطلاع رساني رويكردي ساختارگرايانه و ماهوي دارد در حالي كه خبر بيار رويكرد شكلي به خود گرفته است.
گفتنی است در حوزه خبرنگاري ساختارگرايي ‘مولف /خبرنگار’ فراگير شدن انتشار سوژه مهم است اما در خبر بياري بافت ‘ خبر آنچنان كه بود ‘ مهم است.
انتهای پیام/ علی شریفی روزنامه نگار و پژوهشگر رسانه