به همت عذرا فراهانی، روزنامه نگار، محقق و نویسنده مطبوعاتی، چهار جلد کتاب در ۴۰۰۰ صفحه، به نام “اسناد و پرونده های مطبوعاتی ایران، دهه ۸۰ ” منتشر شد.
مجموعه اسناد و پرونده‌های مطبوعاتی ایران، دهه ۸۰ مشتمل بر اسناد و شرح مفيدي از ۸۱۶ جلسه محاكمه مطبوعاتي انجام شده در سال‌هاي ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰ است. در اغلب این پرونده‌ها علاوه بر شرح مفيد جريان محاكمه، نسبت به درج متن تصميمات اتخاذ شده از سوي هيات نظارت برمطبوعات، متن كامل آرای صادره از محاکم دادگستری، اعم از محاکم بدوی، تجدید نظر، ديوان‌عالي كشور و ديوان عدالت اداري در خصوص مطبوعات مورد نظر اقدام شده است.
ثبت دفاعیات و جلسات دادگاه و ارائه آرای مطبوعاتی از سوی تدوین کننده با این اندیشه صورت گرفته است که چنین مجموعه‌‌ای می‌تواند اثر ارزشمندی از وقایع قضایی-مطبوعاتی و موقعیت اجتماعی ایران را در دسترس همگان قراردهد تا هم محققان و پژوهشگران، اساتید و دانشجویان با دسترسی به نمونه‌های بی‌شماری از احکام قضایی و تطبیق آن با یکدیگر در جهت ایجاد گفتمان حقوقی و اجتماعی واحد در این زمینه قدم بردارند و هم عملکرد جامعه مطبوعاتی کشور و آرای دستگاه قضایی و هیات منصفه مطبوعاتی در معرض نگاه عمومی و نقد و تحلیل صاحب نظران قرار گیرد.
اسناد مورد استفاده در این مجموعه به شرح زیر است:
۱- آرای صادره از دادگاه‌های عمومی و انقلاب، دادگاه‌های کیفری استان، دادگاه‌های تجدید نظر استان، دیوان‌عالی کشور، دیوان عدالت اداری و آرای صادره از دادگاه ویژه روحانیت.
۲- نظرات هیات منصفه مطبوعاتی که از سوی دبیرخانه هیات منصفه مطبوعات در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است.
۳- نامه‌های صادره از سوی مراجع اداری و قضایی دادگستری به هیات نظارت بر مطبوعات یا برعکس، در خصوص توقیف یا رفع توقیف، تعطیلی و لغو امتیاز نشریات (در مواردی هم این نامه ها به نقل از جراید کثیرالانتشار آورده شده است).
۴- متون مورد شکایت شاکیان و دفاعیات مدیران مسئول نشریات که از طرفین پرونده دریافت و یا به نقل از گزارشات منتشره در جراید به دست آمده است.
پیش از این نیز مجموعه سه جلدي دیگر با نام “اسناد و پرونده¬هاي مطبوعاتي ايران دهه ۷۰” از عذرا فراهانی منتشرشد. به گفته نویسنده این مجموعه نفیس تعدادي از قضات دادگاه‌هاي مطبوعات پس از ملاحظه انتشار آرا و تصميمات خود در مجموعه مذكور، در رسيدگي به پرونده‌هاي مطبوعاتي و انتشار راي و بيان ادله قضايي مربوط به آن دقت عمل بيشتري به خرج داده و حتی استدلال‌هاي مورد استناد در آراي ديگر دادگاه‌هاي مطبوعاتي را نيز مورد توجه و لحاظ قرار مي‌دهند. همچنين بسياري از متهمان دادگاه‌هاي مطبوعاتي و وكلاي مدافع ايشان براي تبيين اقدامات و برائت از اتهامات منتسب به خود، مكررا به آرای مشابه صادره از دادگاه‌هاي مطبوعاتي و استدلال مندرج درآنها با اتكا به مجموعه ياد شده اشاره کرده اند. انتشار مجموعه پیشین و بازخوانی پرونده‌های متعدد دهه هفتاد توانست اثرات قابل ملاحظه‌ای از حیث درک مناسب‌تر از موضوعات حقوقی و روزنامه نگاری در محافل مختلف حقوقی و قضایی و روزنامه نگاری ایجاد کند. در این مجموعه های مواردی از قبیل موضوعاتی که مطبوعات به دلیل انتشار آنها به محکمه فراخوانده شده اند اعم از نوشتار، طرح، کاریکاتور و…
در مجموعه دهه هشتاد ۸۱۶ پرونده مربوط به ۴۲۸ نشریه در دادگاه‌های مطبوعات مورد رسیدگی قرار گرفته است. پنج نشریه‌ای که بیشتر از سایر نشریات مورد اتهام قرار گرفته‌اند به ترتیب عبارتند از: روزنامه های ایران، همشهری، کیهان، جام جم و صدای ارومیه. همچنین بیشترین پرونده‌های مطبوعاتی مربوط به سال ۱۳۸۵ بوده و بیشترین اتهامات نشر اکاذیب، توهین و افترا، پخش شايعات و مطالب خلاف واقع، اشاعه فحشا ومنكرات و انتشار عکس‌ها و مطالب خلاف عفت عمومي و تخلف مطبوعاتی (عدم انتشار ظرف مهلت مقرر قانونی) بوده است. وزارتخانه‌ها، نیروهای نظامی و انتظامی (سپاه، بسیج، ارتش و …)، سازمان‌های دولتی و هیات نظارت بر مطبوعات بیشترین شاکیان حقوقی مطبوعات بوده‌اند. در این دهه ۱۱۴ نشریه لغو امتیاز و یا به صورت موقت توقیف شدند (۶۷ نشریه لغو امتیاز و ۴۷ نشریه توقیف موقت).
انتهای پیام/
