مسئولان ارتباطات، خبرنگاران و روایت‌گرانی که در مناطق بومی آمریکای لاتین کار می‌کنند، درباره روز جهانی آزادی مطبوعات وضعیت روزنامه نگاری در آمریکای لاتین را تشریح کردند. آنها در میانه یک منازعه مسلحانه کار می‌کنند و درباره مناقشات بر سر زمین، نقض حقوق بشر، قاچاق مواد مخدر، فقر، فساد، جنگل‌زدایی و مسائل دیگری که معمولاً این مناطق را تحت تأثیر قرار میدهند، گزارش تهیه می‌کنند.حالا این گروه از انتقال‌دهندگان اطلاعات و خبرنگاران بومی و غیر بومی که این پیام‌ها را به جهانیان رسانده اند، در حال اقدام برای ایجاد یک پروتکل امنیتی به‌منظور کمک به خود و همکاران خود است. ادیلما پرادا(۱)، خبرنگار و مؤسس رسانه Agenda Propia، به نشریه LatAm Journalism Review گفته است: «ما انتظار داریم که شرایط برای هماهنگی، بهتر شود تا بتوانیم فعالیت خبرنگاری بیشتری با تمرکز بر روایت‌های مناطق بومی انجام دهیم، به اطلاعات بیشتری دسترسی داشته باشیم و کمک کنیم تا از کار روایت‌گران محلی، چه بومی و چه غیر بومی، بیشتر قدردانی شود.»
تقاضا برای ایجاد مصونیت و ارتقای امنیت
شبکه Red Tejiendo Historias یک جامعه خبرنگاری بین فرهنگی تعاملی است که در حدود ۴۰۰ انتقال‌دهنده اطلاعات و خبرنگار از ۱۷ کشور مختلف آمریکای لاتین عضو آن هستند در سال ۲۰۱۹ در کلمبیا آغاز به کار کرد و به گفته پرادا، بر ترویج روایت‌های مردم بومی در آمریکای لاتین و آشکار کردن واقعیت‌های این مناطق از راه خبرنگاری بین فرهنگی تعاملی و همکاری در تهیه گزارش‌ها متمرکز است. برخی از اهداف این شبکه، تسهیل کانال‌های ارتباطی، برگزاری دوره‌های آموزشی خبرنگاری و توسعه فضاهای تحریریه با اجتماعات و رهبران مردم بومی است.
مانیفست یا بیانیه واژگان در خطر: صداهای سرزمین برای زندگی(۲) که در ماه مه (می) سال ۲۰۲۲ نوشته شده و بیانیه واژگان در خطر: برای التیام خاطرات، ارتباط برقرار می‌کنیم(۳) که یک سال پس از آن تهیه شد، هر دو به‌دست اعضای این شبکه نوشته شده‌اند. در این بیانیه‌ها، چالش‌های فرا راه خبرنگاران در آمریکای لاتین هنگام روایت داستان‌های اجتماعات بومی، توضیح داده شده‌اند.
پرادا می‌گوید: «ما از فحوای این دو بیانیه فهمیدیم که خبرنگارانی که مناطق بومی را پوشش میدهند، از امنیت و مصونیت فیزیکی برخوردار نیستند.» به گفته سیندی امالِک لاولاتهِ کاستییو(۴)، یکی از اعضای این شبکه و انتقال‌دهنده بومی اطلاعات که از مردم بومی تیکونا – ماگوتا در کلمبیاست، اشاره به نبود آزادی بیان و نبود ضمانت‌های امنیتی، مهم‌ترین نکات این بیانیه‌ها هستند.
حفاظت از آزادی بیان
یکی از نکات بنیادی پروتکل امنیتی که در بیانیه سال ۲۰۲۳ شبکه هم آمده، این است که علاوه بر امنیت انتقال‌دهندگان اطلاعات و خبرنگاران، امنیت جوامع و سرزمین‌هایی را که درباره آنها گزارش تهیه می‌شود نیز در نظر گرفته شود. به گفته پرادا، این پروتکل، علاوه بر امنیت منابع زنده، مصونیت و سلامت سرزمین‌ها و اماکن مقدس را هم مد نظر می‌گیرد. این، یعنی حفظ امنیت و تندرستی رهبران جوامع بومی، مادربزرگ‌ها، ریش‌سفیدان و ماماها (قابله‌ها) در مناطق بومی است که اکثریت گروه‌هایی هستند که خبرنگاران با آنها مصاحبه می‌کنند. پرادا می‌گوید: «این نکات، برای حفظ امنیت مناطق بومی مهم است و باید به آنها توجه شود.»
وی می‌افزاید که این پروتکل در نوع خود، پیشینه ندارد، چون برای خبرنگاران بین فرهنگی که روایت‌های بومیان را پوشش میدهند، چیزی مثل آن وجود نداشته است: «ما پروتکل‌های چند سازمان حمایت از خبرنگاران و آزادی بیان را بررسی کردیم؛ هیچ کدام از آنها پاسخی به این وضعیت بین فرهنگی نبود.» هرچند روند ساخت یک پروتکل امنیتی تازه آغاز شده است، چندین جلسه برای بحث درباره این موضوع با اعضای این شبکه برگزار شده است. به علاوه، با آکادمی دویچه ویله، کارشناسان رسانه‌ای و حامیان آزادی بیان، مشاوره‌های حرفه‌ای در این باره انجام شده است.
برای لاولاتِه، ایجاد این پروتکل گام دیگری است در راستای تثبیت حقوق انتقال‌دهندگان بومی اطلاعات و حق آزادی بیان است. او می‌گوید: «ضروری است که آن چه را که جامعه، سازمان [ما] و هسته مرکزی [آن] واقعاً دارند، قابل رؤیت کنیم تا بتوانیم بگوییم ما هم به عنوان انتقال‌دهندگان بومی و غیر بومی اطلاعات اینجا هستیم و از حقوق بومیان حفاظت می‌کنیم.»
۱-Edilma Prada
۲-LaPalabraEnRiesgo: Voces del territorio por la vida
۳-LaPalabraEnRiesgo: Comunicamos para sanar la memoria
۴-Cindy Amalec Laulate Castillo
انتهای پیام/ علیرضا خوشطینت/ منبع: ijnet