مهری خوش طینت
ایران به دلیل تنوع آب و هوایی از نظر داشتن تالاب های متنوع در رتبه خوبی در سطح جهان قرار دارد. در دنیا تعداد کل تالاب ها به ۴۲ نوع طبقه بندی می شود که ۴۱ نوع آن در کشور وجود دارد. در ایران ۱۴۱ تالاب با ارزش اکولوژیکی با وسعت بیش از ۳ میلیون هکتار شناسایی شده است که از این تعداد ۲۵ تالاب به عنوان تالاب با اهمیت بین المللی (ثبت شده در کنوانسیون رامسر) با مساحت بیش از ۱٫۴ میلیون هکتار و چهار سایت ذخیره گاه زیست کره هستند. .
تالاب ها اکوسیستم هایی هستند که به صورت فصلی یا دائمی از آب اشباع شده اند. آنها آب را ذخیره، کیفیت آن را تضمین و در برابر خشکسالی مقاومت می کنند. آنها با تامین تمام آب شیرین ما در توسعه پایدار نقش اساسی دارند. گفته می شود بیش از ۴۰ درصد از ماهیان آب شیرین در تالاب ها زندگی می کنند. همچنین نقش مهمی در حفاظت از زمین در برابر سیل و اثرات طوفان دارند. آنها غذا و زیستگاه های متنوعی را فراهم می کنند که از تنوع زیستی ژنتیکی، گونه ها و اکوسیستم پشتیبانی می کند و تالاب ها نقش کلیدی در چرخه زندگی بسیاری از گونه ها و الگوهای مهاجرت سالانه دارند. متأسفانه تالاب ها به دلیل آلودگی، بهره برداری بیش از حد، تغییرات آب و هوایی و رشد جمعیت انسانی در حال تخریب و از بین رفتن هستند.
در سال ۱۹۷۱ یک معاهده بینالمللی به نام کنوانسیون رامسر برای درک اهمیت این اکوسیستمها به تصویب رسید، تالابهای رامسر مکانهایی هستند که در فهرست تالابهای با اهمیت بینالمللی («فهرست رامسر») تحت کنوانسیون تالابها ثبت شدهاند. همزمان با تصویب کنوانسیون رامسار، روز جهانی تالاب ها در ۲۲ فوریه نامگذاری شد و بر اهمیت تالاب ها و استفاده پایدار از این اکوسیستم های ارزشمند تاکید شد. موضوع روز جهانی تالابها امسال «اقدام تالاب برای مردم و طبیعت است که اقدامات لازم برای تضمین حفاظت و نگهداری از تالابها را نشان میدهد».
قنات های باستانی کلید حفاظت از تالاب ها
علی ارواحی کارشناس مدیریت تالاب به تهران تایمز گفته است، در فرآیند حفاظت از تالاب ها متاسفانه کمتر به دانش بومی توجه می شود، کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد، قرن هاست که دانش بومی راه حل هایی برای منابع آبی ارائه کرده است. به این ترتیب در استان های شمالی سدهایی داریم که به صورت مصنوعی ایجاد شده اند، در مناطق کویری شاهد ساخت قنات برای مدیریت آب هستیم، در سیستان و بلوچستان نوع دیگری از سدها داریم که بازنگری در این دانش بومی می تواند به ما کمک کند. ببینید مردم کشور ما چگونه سیل را در گذشته مدیریت کردند. پس احیای سدها و قناتهای باستانی میتواند دو کار را برای ما انجام دهد، یکی کنترل بیشتر سیلابها و ذخیره آب، بهویژه زمانی که با کمبود شدید آب مواجه هستیم. همچنین متأسفانه دهه هاست که بدون توجه به موقعیت سد و ارزیابی زیست محیطی، برای مدیریت منابع آبی و سیلاب سدسازی می کنیم.
وی در ادامه پیشنهاد کرد راهکارهای طبیعی از جمله احیای جنگل ها، احیای مراتع، حفاظت از رودخانه ها و تالاب ها، کاشت پوشش گیاهی و تسهیل انتقال آب به تالاب ها می تواند در این زمینه نقش اساسی داشته باشد.
این در حالی است که تنها یک بعد از راهکارها مورد توجه دستگاه های مسئول قرار می گیرد، به طوری که باعث خشکی تدریجی تالاب ها می شود که منجر به طوفان های شن و گرد و غبار می شود که معیشت جوامع محلی را تحت تأثیر قرار می دهد.
انتهای پیام/ منبع: tehrantimes.com
