نخستین بار به دنبال سفر قاجارها به فرنگ ایده شکل‌گیری مریضخانه در ایران شکل گرفت؛ روندی ادامه‌دار که سرانجام منجر به شکل‌گیری ایده ساخت بیمارستانی مخصوص زنان شد تا به این ترتیب نخستین مریضخانه تخصصی نسوان در اواخر قاجاریه افتتاح شود؛ بیمارستانی که اکنون در گذر از یک قرن فعالیت، این روزها با عنوان نام موسس خود “دکتر امیرخان امیراعلم” تحت عنوان بیمارستان تخصصی گوش و حلق و بینی شناخته می‌شود…
به گزارش ایسنا، دکتر امیر خان امیر اعلم فرزند حاج علی‌اکبر خان معتمد الوزاره قزوینی در سال ۱۲۵۵ شمسی در تهران به دنیا آمد و به علت اینکه پدرش رایزن فرهنگی ایران در بغداد بود تحصیلات مقدماتی خود را در بیروت به اتمام رساند. در زمان مظفرالدین شاه همراه دیگران جهت ادامه تحصیل در رشته طب به هزینه دولت عازم اروپا شد و در دانشکده پزشکی مشغول به تحصیل شده و در سال ۱۲۸۰ فارغ التحصیل شد.
پس از آن در مدرسه طبی نظامی لیون فرانسه مشغول به تحصیل شد و با اتمام تحصیلاتش، سال ۱۲۸۴ ( همزمان با انقلاب مشروطه) به ایران بازگشت و به استادی تشریح در مدرسه طب (استاد کرسی کالبد شناسی) و عضویت در مجلس انتخاب شد. او پس از بازگشت به ایران کارهای عام‌المنفعه از جمله طبابت رایگان بیماران نیازمند در مطب میدان بهارستان خود، تعمیر و تجهیز مراکز درمانی به هزینه شخصی و… پرداخت.
او که در سال ۱۳۲۷ه‌ش به وزارت بهداری نیز انتخاب شده بود پس از مدت کوتاهی به دلیل بیماری از کار کناره گرفت و سرانجام در سال ۱۳۲۹ به تقاضای خود بازنشسته شد. البته از اقدامات مهم او می‌توان به قانون آبله کوبی عمومی، تأسیس و مجهز کردن چندین بیمارستان و تنظیم تشکیلات بهداری و ژاندارمری، ریاست بهداری ارتش، تاسیس بیمارستان نظامی احمدیه (برگرفته از نام احمدشاه)، وزارت فوائد عامه، نماینده ادوار مختلفی از مجلس شورای ملی، تاسیس جمعیت شیر و خورشید سرخ و… اشاره کرد.
او اواخر سلطنت احمد شاه، سمت طبیب مخصوص شاه را بر عهده داشت و پس از روی کار آمدن رضا شاه نیز به عنوان طبیب مخصوص او به فعالیتش ادامه داد تا اینکه سرانجام در سال ۱۳۴۰ در سن ۸۴ سالگی در تهران درگذشت.
تاریخچه تاسیس نخستین بیمارستان نسوان
سال‌های آخر حکومت قاجارها یعنی در سال ۱۲۹۴ بود که دکتر امیر اعلم لزوم تاسیس مریضخانه نسوان را به وزارت معارف خاطر نشان کرد و به پیشنهاد وزیر معارف وقت و تصویب هیات دولت یکی از عمارات دولتی حوالی دروازه دولت (یکی از ۱۲ دروازه دارالخلافه ناصری) به این امر تخصیص داده شد. در آن زمان چون به دلایلی استخدام قابله اروپایی میسر نشد، “مادام فراسکینار” که دارای دیپلم قابلگی از اروپا و ساکن تهران بود برای اداره درمانگاه و تدریس به کار گرفته شد. به دنبال این موضوع چند نفر محصل قابلگی برای دو سال استخدام شدند که این مدت سپس جهت یک دوره دو ساله دیگر هم تمدید شد و “مادام فراسکینار” رسما طبیب مریضخانه شد و تدریس محصلین را به عهده گرفت.
در نهایت وزارت معارف نیز در سال ۱۲۹۵ با پیشنهادی به حکومت وقت، بر لزوم تاسیس یک زایشگاه تاکید کرد و مریضخانه در همان سال با برگزاری مجلس جشنی افتتاح شد. در سال ۱۲۹۷ مریضخانه رسما با هفت تختخواب و به ریاست دکتر علیرضا بهرامی افتتاح شد و وی که تا سال ۱۳۰۵ ریاست مریضخانه را به عهده داشت به تدریج قسمت‌های طبی، جراحی، قابلگی، مطب عمومی و بعدا قسمت بیماری‌های اطفال را در آن دایر کرد.
تبدیل بیمارستان زنان به مرکز تخصصی گوش و حلق و بینی
مریضخانه تا سال ۱۳۱۹ از توابع وزارت بهداری بود اما در این سال به دانشکده پزشکی (دانشگاه علوم پزشکی تهران) منتقل شد و به نام بیمارستان زنان موسوم شد. بیمارستان زنان سه سال بعد به جای دیگری منتقل شد و در مکان اولیه آن بخش‌های چشم پزشکی و بیماری‌های گوش، حلق و بینی دایر شد. مدتی بعد در سال ۱۳۲۳ نیز با تصویب شورای دانشگاه طی مراسمی به پاس خدمات بهداشتی فرهنگی بانی آن، بیمارستان به نام مجتمع بیمارستانی امیراعلم نام‌گذاری شد.
قدمت بالای ساختمان‌ها؛ معضل جدی بیمارستان
دکتر حسن توکلی رئیس مجتمع بیمارستانی امیراعلم در زمینه سیر تاریخی بیمارستان گفت: مشکل این مرکز درمانی گستردگی بیمارستان خواند و اظهار کرد: یکی بیمارستان مروستی در خیابان نوفل‌لوشاتو است، بخش‌هایی از بیمارستان در ضلع جنوبی، درمانگاه‌ها در ضلع شمالی، بخش‌های جراحی ضلعی دیگر و سایر بخش‌ها هم به همین شکل پخش هستند که به تبع این موضوع هزینه‌های جاری ما افزایش می‌یابد.
توکلی با تاکید بر اینکه قدمت برخی ساختمان‌های بیمارستان خیلی بالا است، تصریح کرد: مثلا ساختمان اداری، قدیمی‌ترین ساختمان فعلی بیمارستان است که بالغ بر ۷۰ سال از عمر ساخت آن می‌گذرد که همین هزینه‌های اضافی برای ما ایجاد می‌کند.
وی در پاسخ به سوالی درباره مشکلات ناشی از کمبود فضای محیطی و برخی مشکلات فیزیکی در مجموعه بیمارستان، تاکید کرد: گستردگی فضای فیزیکی و کمبود فضای فیزیکی در کنار قدیمی بودن سازه‌های ساختمانی بیمارستان از معضلات جدی ما است. در چندسال اخیر ساختمانی که ساخت آن بیش از ۳۰ سال طول کشید به مجموعه بیمارستانی ما اضافه شد اما در واقع این فضا عملا به مجموعه اضافه نشد؛ زیرا قسمتی دیگر از ساختمان بیمارستان را تخریب کردیم.
سرنوشت قدیمی‌ترین ساختمان تخریب شده مجموعه
رئیس مجتمع بیمارستانی امیراعلم درباه این بخش تخریب شده از بیمارستان، توضیح داد: این ساختمان بسیار قدیمی به گونه‌ای بود که حتی اتاق‌های ۱۰ تخته داشت و دیگر امکان بستری کردن مردم در آن وجود نداشت. درحال حاضر ۲۰۰۰ متر زمین، جای خالی ساختمان تخریب شده است که هنوز بیمارستانی جایگزین آن نشده است. قرار بود خیران سلامت برای ساخت آن اقدام کنند که مشکلاتی ایجاد شد و اکنون با خَیِر دیگری وارد گفت‌وگو شدیم و قول همکاری داده‌اند و در مراحل کشیدن نقشه‌های اولیه بنا هستیم. امیدواریم ایشان ابتدا در زمینه اوژانس که وضعیت مناسبی ندارد ورود کنند تا برای سایر بخش‌ها بتوانیم بودجه‌های دولتی را جذب کنیم.
انتهای پیام/
