پاورقی ارتباط امروز: این یادداشت، نقدی بر مقاله ایست[۱] که “میکل مورگویتا”، عضو هیئت علمی گروه ارتباطات استراتژیک دانشگاه «الون» تألیف کرده است و در شماره بهار سال ۲۰۱۲ درژورنال تحقیقات دانشجویان ارتباطات آن دانشگاه[۲] منتشر شده است. مقاله مزبور توسط محمد حسن اسدی طاری ترجمه شده و در شماره دوم فصلنامه روزنامه نگاری الکترونیک منتشر شده است.
مقاله حاضر به بررسی ستاره سازی در حوزه موسیقی می پردازد و طی آن تلاش های مدیریت شده برای رشد و تحول در این مقوله را مورد مطالعه قرار داده است. از جمله به مباحثی همچون برنامه ریزی طرح مسئله در رسانه های نوین و رسانه ها و شبکه های اجتماعی، که گزینه اصلی مقاله برای بررسی بوده، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. آنچه از بخش های این مقاله بر می آید، یکی سیر تاریخی تحول موسیقی از صفحه به فایل دیجیتال است که البته با پرداخت ضعیفی به این مقوله نگاه شده است. به طوری که بهتر بود نگارنده وارد مباحث مطرح شده در این زمینه نمی شد و در این مجال کوتاه فقط به شرایط جدید ستاره سازی در موسیقی می پرداخت. همچنین مباحثی همچون سرقت دیجیتال و تأثیرات آن بر فروش و درآمد خالص از فروش محصولات موسیقی، همچنین نفش شبکه های اجتماعی، رسانه های نوین و تبلیغات در ستاره سازی موسیقی مورد اشاره قرار گرفته است.
اول اینکه: در این مقاله به بررسی فرایند خرید و فروش صفحات موسیقی و درآمد ناشی از آن پرداخته شده و تحولات تاریخی و تکنولوژیکی در این زمینه معرفی شده است که طی آن مقوله شبکه های نظیر به نظیر و پخش غیرمجاز اینترنتی و دانلودهای غیرقانونی موسیقی مهمترین عامل کاهش خرید و فروش موسیقی تلقی شده است. اگر چه به عنوان مطلعی برای بحث مناسب است، ولی این مقوله نشان می دهد مولف به صورت انتزاعی به موضوع نگریسته و کاهش درآمد ناشی از خرید و فروش موسیقی اگرچه به موارد مزبور بستگی دارد ولی این نمی تواند تنها عامل برای این امر تلقی شود. بلکه عوامل دیگری هم می توانند در این زمینه دخالت داشته باشند که مولف به آنها توجه نکرده است. از آنجایی که جامعه هدف، ایالات متحد آمریکا در نظر گرفته شده است، توجه همه جانبه به این موضوع ضروری به نظر می رسد.
دوم اینکه: سرقت دیجیتالی در این مقاله به مثابه دزدی دریایی مورد توجه قرار گرفته است که این بحث بیانگر ارزش و اهمیت آن است که پدیده سرقت دیجیتال در تحولات تکنیکی و تکنولوژیکی داشته است و این از نقاط قوت مقاله محسوب می شود. توجه به پدیده سرقت ادبی، هنری و تکنولوژیکی علاوه بر اینکه بحث راهکارهای مقابله با این جرایم را تقویت می کند، به زوایای پنهان تحولات متأثر از این اتفاقات هم اشاره دارد. در نتیجه مخاطب به گونه ای ساختاری با این مفاهیم آشنا می شود. چیزی که این مقاله به آن اشاره کرده است، هر چند گذرا. از سوی دیگر تأثیرات سرقت دیجیتال آثار موسیقی در رشد و تحول ناشی از این پدیده مورد مطالعه قرار گرفته است که خود موضوع مورد توجهی به شمار می رود. این مقاله همچنین به بررسی آثار گوناگون سرقت دیجیتالی پرداخته و طی این مطالعه مواردی که به خنثی سازی رشد تکنولوژی دیجیتال منجر می شود، برجسته شده است.
سوم اینکه: مقایسه شیوه سنتی و مدرن تجاری آثار موسیقی، نکته قابل توجهی است که مقاله به آن پرداخته و زوایای آن را معرفی کرده است. ولی از آنجایی که این پدیده مقوله مهمی در ساختار تحولات رسانه ها از سنتی به مدرن به شمار می رود و قبلاً هم به آن اشاره شد، مولف به میزان کافی به آن توجه نکرده است و نکات ابهام برانگیز زیادی در آن به چشم می خورد. در نتیجه موضوعی بسیار مهم در تحولات تاریخی تکنولوژیک با نگاهی گذرا آمیخته شده که ارتباط منطقی میان این بخش و موضوع اصلی مقاله که چهره سازی ستاره های موسیقی یا ستاره سازی است، به چشم نمی خورد. با این وجود دوره بندی زمانی که تحولات تجاری موسیقی را نشان می دهد، در این مقاله مورد توجه بوده است.
چهارم اینکه: در مقابل عصر سنتی دوره دیجیتالی نیز از نظر تاریخی مورد اشاره قرار گرفته است که طی آن تلاش های تجاری که در جهت بهره برداری از تکنولوژی در جهت کسب سود بیشتر صورت گرفته، اشاره شده است. متعاقب این امر رایج ترین و متداول ترین شیوه خرید آنلاین موسیقی از جمله تکنولوژی آیتونز و بهره برداری از آن به عنوان نخستین شبکه فروش موسیقی مطالعه و معرفی شده است که به نظر به جای یک مقاله پژوهشی، یک مقاله تبلیغی در جهت ترویج آینونز و تکنولوژیهای شرکت اپل به شمار می رود.
پنجم اینکه: مقوله ستاره سازی که نزدیک به مبحث اصلی مقاله است در ابعاد گوناگون بررسی شده است. شاخصی که نویسنده برای ستاره شدن در نظر گرفته است، بخشی به فروش آلبوم و درآمد ناشی از تجارت موسیقی ستاره موسیقی برمی گردد که در طی آن حجم مبادلات تجاری موثر بر درآمد آمریکا نیز در نظر گرفته شده است. ولی نکته مهم دیگری که مقاله به آن توجه کرده است پدیده شبکه های اجتماعی و تأثیرات آن بر ستاره سازی است.
وی به خوبی به بیان این پدیده پرداخته است که تأثیر شبکه های اجتماعی در چهره سازی انکار ناپذیر است و توسعه رسانه های اجتماعی تأثیر بیشتری در امر چهره سازی دارد. اگر چه الگوی دایر به عنوان چارچوب نظری این پژوهش تکافوی همه ابعاد مطرح شده در مقاله را نمی کند و مولف باید به جای طرح مباحثی نظیر روند سنتی و مدرن در تکنولوژی های موسیقی که مقوله های حاشیه ای پژوهش به شمار می روند، کالبد شکافی شبکه های اجتماعی را به طور موثرتری تبیین می کرد. در حالیکه اگر صرفاً به الگوی دایر توجه کنیم، روند تبیین و تأثیرات ناشی از گسترش شبکه های اجتماعی در چهره سازی موسیقی دانان و موسیقی پردازان جایگاه والایی دارد.
تأثیرات ناشی از تبلیغ و ترویج و ارتقای سطح اجتماعی یک ستاره موسیقی موضوعی است که نمی توان آن را در روند ستاره سازی نادیده گرفت. اگر چه نویسنده به صورت کاملاً انتزاعی به آن نگریسته و همه ابعاد و زوایای آن را آشکار نکرده است. پدیده ستاره سازی موسیقی به میزان بسیار زیادی متأثر از شبکه های اجتماعی در عصر ارتباطات و اطلاعات است و به میزان کمتری مقوله فروش آلبوم می تواند تأثیری در ستاره سازی داشته باشد. زیرا شبکه ها و رسانه های اجتماعی به زوایای پنهان زندگی، عادات و رفتارهای هنرمندان موسیقی می پردازد که به میزان زیادی در جذب و دفع ایشان موثر است.
نکته آخر و جمع بندی نقد و بررسی این مقاله پدیده و اصل مدیریت و برنامه ریزی و نقش آن در چهره سازی، ستاره سازی و رشد همه جانبه یک هنرمند موسیقی است. اگر چه مولف در عنوان مقاله نشان داده است که این مسئله از اهمیت ویژه ای برخوردار است، ولی در بخش های مختلف مقاله به آن توجه کافی نشده است و تنها به صورت انتزاعی نقش مدیریت و برنامه ریزی را در مقابله با شبکه های اجتماعی و رسانه های نوین به منظور بهره برداری بهتر به نفع و در جهت منافع ستاره موسیقی دیده است، حال آنکه مدیریت و برنامه ریزی رکن اصلی توسعه همه جانبه به ویژه رشد فردی در این مقوله خاص محسوب می شود. بخش زیادی از محتوای مقاله به مباحث تاریخی پرداخته است و جای آن دارد که نویسنده صرف نظر از توجه به مباحث تاریخی مقوله مدیریت و برنامه ریزی را نیز در کنار فرایند ترویج و ارتقای تاریخی ستاره های موسیقی از یک سو و حتی نقش آن در فروش بیشتر محصولات موسیقی اعم از دیجیتال و فیزیکی را مورد توجه بیشتری قرار می داد. آنچه در این میان از اهمیت زیادی برخوردار است، تأثیرات برنامه ریزی است که مولف در مقاله خود به آن اشاره کرده است، هر چند کافی نیست ولی لازم و ضروری به نظر می رسد. >>> از سوی دیگر، تمام تلاش و یافته های علم مدیریت و برنامه ریزی، استفاده بهینه از امکانات برای حصول نتایج بهتر و موفقیت بیشتر است. مولف در مقاله خود نیز این موضوع را مورد توجه قرار داده است. ولی به مبانی و استراتژی های برنامه ریزی به صورت عمیق اشاره ای نکرده و این امر سبب شده است نقش های اصلی مدیریت و برنامه ریزی تا حد بسیار کم رنگ به نظر برسد. نکته مهم دیگر اینکه فرایند دیجیتالی شدن و رشد تکنولوژی به خودی خود بدون مدیریت صحیح برنامه ریزی امکان پذیر نیست، حال آنکه مولف تنها این پدیده را در ستاره شدن موثر دیده است. نباید از نظر دور داشت که اساساً در یک رویداد هنری برنامه ریزی و نقش مدیر برنامه بسیار اهمیت دارد و این موضوع همچنین به خوبی در این مقاله مورد اشاره قرار گرفته است.
انتهای پیام/