فرهاد امیرخانی*
بیش از ۷ هزار سال از قدمت صنعت نساجی و پوشاک کشورمان می گذرد. پیش از آنکه مغول به ایران حمله و راه را برای صنعت بافندگی چین باز کند، این صنعت نزد ایرانیان به عنوان هنر شناخته می شد و مردمان ایران زمین، صرف نظر از پوشش و رفاه، از محصولات صنعت نساجی به عنوان نمادی از منزلت و جایگاه اجتماعی استفاده می کردند. مروری بر قدمت پرافتخار صنعت نساجی و پوشاک کشورمان مشخص می سازد که در ناخودآگاه جمعی ما ایرانیان، این ظرفیت عظیم همچنان وجود دارد و چنانچه توجیه اقتصادی برای فعل رســیدن آن به وجود آید و شــرایط برای تولید و عرضه آن نیز فراهم شــود، این صنعت می تواند همچون ققنوس دوباره برخیزد و آوازه پوشاک ایرانی را بار دیگر در جهان طنین افکن کند. مطابق آمار، اکنون بیش از ۷ هزار و ۹۰۰ واحد نساجی و پوشاک در سراسر کشور مشغول به فعالیت هستند که میزان ســرمایه آنها تا به امروز به ۱۱ هزار میلیارد تومان رســیده است. حدود ۲۶۰ هزار نفر در این صنعت، به عنوان سومین صنعت مهم اســتراتژیک کشور اشتغال دارند و سهم اشــتغال در آن به حدود ۱۲ درصد نزدیک شده است. فقط تحت نظارت ۳۷۷ اتحادیه، بیــش از ۱۰۰ هزار واحد صنفی در زنجیره تامین و عرضه پوشاک و منسوجات کشور به طور رسمی فعالیت دارند و حدود ۱/۸ میلیارد دلار از مبادالت ارزی به این بازار اختصاص یافته است. هر چند ظرفیت عظیم اقتصادی صنعت نساجی و پوشاک در کشورمان همچنان چشمگیر و قابل توجه است؛ اما شوربختانه، سالهاست که این صنعت با مشکلات خرد و کلان دست و پنجه نرم می کند و هر ساله نیاز به اصلاح و برنامه ریزی در آن، بیش از سالهای گذشته احساس می شود. به گفته کارشناسان، عمده موانع و مسایلی که در این صنعت وجود دارند، شامل بالا بودن هزینه های تولید و قیمت تمام شده نسبت به کشورهای رقیب، عدم توسعه و نوسازی لایه های پایین دستی، شبکه توزیع به شدت سنتی، ناکارآمد، سازمان نیافته و متفرق، عدم وجود نام و نشان تجاری ملی و محدودیتهای فرهنگی و اجتماعی در طراحی محصولات اســت. از دیگر موانع می توان به استفاده از ماشین آلات قدیمی و فرسوده در تولید، به روز نبودن فناوری تولید برخی از محصولات، عدم نگاه زنجیره ای دولت و ذینفعان به کل صنایع نساجی و پوشاک، عدم اتصال مالیات بر ارزش افــزوده و عدم اخذ مالیات از مصرف کننده نهایی، ایجاد محدودیتهای زیاد برای برندهای داخلی، نبــود برنامه ریزی صحیح در حوزه صادرات و همچنین عدم ســازوکار مناســب در تجارت بین المللی و حمل و نقل پول و کالا و عدم دسترســی به مواد اولیه با قیمت مناسب، اعم از صنایع پاییندستی پتروشیمی و پنبه و ملحقات اشاره کرد. البته این تمام ماجرا نیســت. مطابق پیشبینیها، به زودی ظرفیت بازار پوشاک و منسوجات در جهان تا سال ۲۰۲۵ میلادی -۱۴۰۴ ه.ش- به مرز ۲ تریلیون دلار خواهد رسید. این در حالی است که در شرایط حاضر، سهم بازار جهانی حدود ۱/۱ تریلیون دلار اســت. به دیگر معنا تا ۳ سال آینده، حدود یک تریلیون دلار به ظرفیت کنونی این بازار افزوده خواهد شد. اکنون کشورهایی نظیر چین، هند، برزیل، روسیه و ترکیه برای تصاحب این ثروت از این گنج عظیم خیز بلندی برداشــته اند. شاید دیگر وقت آن رسیده باشد که مسئولان ما نیز تدبیری کنند و تا فرصت هست، بستر لازم برای بهره برداری از این گنج به غبار رفته را مهیا کنند.
سردبیر ماهنامه دنیای سرمایه گذاری
انتهای پیام/ منبع: ماهنامه دنیای سرمایه گذاری، خرداد ماه سال ۱۴۰۱، ص ۱۵
